Artykuły i glosy – Ireneusz Krawczyk

Skarga do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie dobrej wiary (należytej staranności) w VAT. Procedury Administracyjne i Podatkowe Nr 4/2018 Autorzy: Monika Gąsiorowska, Ireneusz Krawczyk

Oprocentowanie nadpłaty podatku jako konsekwencja orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2018/3/56-72 – artykuł; Krawczyk Ireneusz, Krzywoń Adam,

Zwrot kosztów egzekucyjnych pobranych w związku z egzekucją podatków określonych niezgodnie z Konstytucją RP „Procedury administracyjne i podatkowe” Nr 02/2018

Oprocentowanie nadpłaty powstałej w wyniku uchylenia decyzji wydanej w oparciu o podstawę prawną niezgodną z Konstytucją RP Procedury administracyjne i podatkowe 04.2018

Egzekucja i przerwanie biegu przedawniania. artykuł Pr.i P. 2014/2/24-28

Nie można uznać za zgodny z wartościami konstytucyjnymi art. 70 § 4 o.p. rozumianego w ten sposób, że czynność egzekucyjna dokonana na podstawie wadliwej decyzji administracyjnej przerywa bieg terminu przedawniania zobowiązania podatkowego.

Podatnik powinien czuć się bezpiecznie przy odwołaniu. artykuł Pr.i P. 2014/7/7-12

Art. 234 o.p. ma deficyt treści w postaci braku regulacji chroniącej podatnika, którego sprawa po raz drugi trafia do rozpoznania przez organ podatkowy po poprzednim uchyleniu decyzji wymiarowej.

Podatnik w zasadzie powinien rezygnować ze złożenia skargi, skoro nie jest w stanie ocenić, czy złożenie skargi spowoduje dla niego pozytywne czy też negatywne konsekwencje. Przy braku […] regulacji (którego źródłem są niekompletne, a przez to niekonstytucyjne przepisy zamieszczone w art. 234 o.p.), zakazującej organom, które ponownie rozpatrują sprawę, orzekania na niekorzyść podatnika, konstytucyjne prawo do sądu staje się źródłem pułapki dla podatnika i w zasadzie zniechęca do korzystania z tego prawa, czyniąc go w zasadzie prawem jedynie deklarowanym, a nie rzeczywistym (nudum ius).

Glosa do wyroku NSA z dnia 16 grudnia 2009 r., II FSK 1599/08. glosa Pr.i P.-WS 2013/22/20-23

W stanie prawnym obowiązującym do 1 stycznia 2009 r. organ podatkowy miał obowiązek wstrzymać wykonanie decyzji nieostatecznej, jeżeli spełnione zostały wszystkie przesłanki formalne związane z dokonaniem zabezpieczenia. […] obowiązek taki dotyczył także decyzji ostatecznej, nawet jeżeli wniosek o przyjęcie zabezpieczenia i wstrzymanie wykonania decyzji został złożony po jej wydaniu.

VAT w lotnictwie. artykuł Rzeczposp. PCD 2012/5/11

Zagraniczni przewoźnicy, którzy tankują paliwo w Polsce, mają prawo do stawki 0 proc. VAT na podstawie koncesji lotniczej.

Glosa do wyroku NSA z dnia 16 grudnia 2009 r., II FSK 1599/08. glosa Pr.i P.-WS 2011/18/23-26

artykuł Pr.i P. 2014/7/7-12

Podatki: Co po wyroku Trybunału. artykuł Rzeczpospolita PCD 2010/8/27

Odsetki za zwłokę pobrane razem z nienależnym podatkiem powinny być oprocentowane w taki sam sposób jak nadpłata podatku.

Zastosowanie […] ordynacji podatkowej [ustawy z 1997 r. – Ordynacja podatkowa] uzależnione jest od istnienia decyzji odmawiającej oprocentowania nadpłaty lub braku takiej decyzji. W szczególnych przypadkach możliwe jest także dochodzenie odszkodowania przed sądem powszechnym.

Glosa do wyroku NSA z dnia 16 grudnia 2009 r., II FSK 1599/08. glosa Pr.i P. 2010/6/24-27

W stanie prawnym obowiązującym do 1 stycznia 2009 r. organ podatkowy miał obowiązek wstrzymać wykonanie decyzji nieostatecznej, jeżeli spełnione zostały wszystkie przesłanki formalne związane z dokonaniem zabezpieczenia. […] Obowiązek taki dotyczył także decyzji ostatecznej, nawet jeżeli wniosek o przyjęcie zabezpieczenia i wstrzymanie wykonania decyzji został złożony po jej wydaniu.

Wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu. artykuł Pr.i P.-WS 2007/1/38-40

Sąd administracyjny nie powinien odmawiać przeprowadzenia kontroli legalności działań organów administracji publicznej, powołując się na bezprzedmiotowość postępowania, w sytuacji gdy skarga dotyczy decyzji w sprawie zabezpieczenia wydanej w II instancji, a zatem nie może być mowy o jej wygaśnięciu, a zarazem bezprzedmiotowości postępowania.

Wygaśnięcie decyzji organu I instancji o zabezpieczeniu nie stanowi o bezprzedmiotowości postępowania sądowoadministracyjnego.

Glosa do wyroku NSA z dnia 8 sierpnia 2007 r., II FSK 31/07. glosa Pr.i P. 2009/3/34-38

Art. 53a op [ordynacji podatkowej] jest przepisem o charakterze materialnoprawnym, a nie o charakterze mieszanym, procesowo-materialnoprawnym lub o charakterze procesowym.

Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych organy podatkowe mogą wydawać decyzje na podstawie art. 53a op [ordynacji podatkowej] dopiero w odniesieniu do zaliczek na podatek, do wpłacania których podatnicy zobowiązani byli, począwszy od 1 stycznia 2003 r. Stosowanie art. 53a op jako podstawy prawnej zaliczek w przypadkach zaistniałych wcześniej byłoby równoznaczne ze stosowaniem prawa wstecz.

Legitymacja procesowa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku. artykuł Pr.i P. 2009/4/15-17

Kryterium uszczuplenia majątkowego nie może przesądzać, który z podmiotów: płatnik czy podatnik jest uprawniony do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty podatku w przypadku, w którym płatnik pobrał podatek w kwocie wyższej niż należna. Wniosek ten może być złożony zarówno przez podatnika, jak i płatnika, gdyż oba te podmioty dysponują legitymacją procesową do jego złożenia.

Nadpłatą płatnika jest należność wpłacona w kwocie wyższej niż pobrana. W przypadku pobrania przez płatnika podatku w kwocie wyższej niż należna lub całkowicie nienależnie mamy do czynienia z nadpłatą podatnika i na rzecz podatnika powinna być wydana decyzja stwierdzająca taką nadpłatę.

Ciężar dowodu w postępowaniu dotyczącym nieujawnionych źródeł przychodu, cz. I. Pr.i P. 2008/8/23-26

W trakcie postępowania kontrolnego organ zobowiązany jest wykazać, że wydatki podatnika przekraczają znane mu dochody opodatkowane lub wolne od opodatkowania. Stanowisko to powinno być precyzyjne i prezentować znane organowi skarbowemu wydatki, wysokość dochodów nie tylko z roku, którego dotyczy postępowanie, ale także z innych lat, co do których organ posiada dokumentację, w rezultacie powinien on wskazać konkretną kwotę, która nie ma pokrycia w ujawnionych dochodach. Dopiero tak zaprezentowane i uargumentowane stanowisko daje podstawę organowi skarbowemu do skorzystania z domniemania posiadania nieujawnionych dochodów przez podatnika i może dojść do „przerzucenia” ciężaru dowodu na podatnika.

Na podatniku ciąży […] obowiązek wykazania, że jego twierdzenia co do wysokości wydatków lub wartości zgromadzonego mienia są prawdziwe, niewskazanie przez niego tych okoliczności może spowodować negatywne dla niego konsekwencje. Przerzucenie ciężaru dowodzenia na podatnika nie zwalnia organów z obowiązku zebrania materiału dowodowego w zakresie elementu konstrukcyjnego podstawy opodatkowania, jakim jest mienie uzasadniające wydatki poniesione przez podatnika.

Jeżeli w postępowaniu uzyskanie informacji bezpośrednio od strony jest środkiem dowodowym, po który organ podatkowy może sięgnąć w ostatniej kolejności oraz po wyrażeniu przez nią zgody, to również przez pryzmat tych uregulowań należy patrzeć na możliwość uzyskania informacji od strony w drodze oświadczenia o stanie majątkowym uzyskiwanego w trakcie kontroli podatkowej. Podatnik może być zobowiązany do złożenia oświadczenia tylko wtedy, gdy organ wcześniej podjął niezbędne czynności i na podstawie posiadanych informacji (zeznań i deklaracji podatkowych oraz innych danych np. decyzji podatkowych) ustalił, że wydatki danego roku nie znajdują pokrycia w znanych organowi dochodach.

Nieujawnione źródła przychodu w praktyce, cz. II. artykuł Pr.i P. 2008/9/26-30

W rzeczywistości dochody „uprzednio opodatkowane” czasami nie muszą być ani opodatkowane, ani nawet „notyfikowane” organowi podatkowemu. Warunkiem jest, aby zostały osiągnięte przed poniesieniem wydatku i „nadawały” się do opodatkowania w momencie ich poniesienia.

Dochody, do których nie stosuje się przepisów updof [ustawa z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych], mogą stanowić pokrycie wydatków i nie mogą być opodatkowane jako dochody z nieujawnionych źródeł.

Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega […] nabycie rzeczy lub praw majątkowych, a nie tylko zawarcie samej czynności cywilnoprawnej. Zatem bez wzruszenia decyzji wymiarowej w podatku od spadków i darowizn nie istnieje możliwość kwestionowania dokonanej i otrzymanej darowizny ani jej wysokości.

Ulga dla najbliższej rodziny w podatku od spadków i darowizn. artykuł Pr.i P. 2007/8/32-35

Nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn dokonana ustawą z 16 listopada 2006 r. [Dz.U. Nr 222, poz. 1629] ma zastosowanie również do nabycia, które nastąpiło przed 1 stycznia 2007 r.

Przedawnienie zobowiązania podatkowego jako przesłanka negatywna wstrzymania wykonania decyzji. artykuł Pr.i P. 2007/10/23-25

Organ jest zobowiązany przyjąć zabezpieczenie (zwrot następuje w drodze przyjęcia należy zastąpić zwrotem organ podatkowy przyjmuje) w każdym przypadku, w którym strona wystąpi z wnioskiem o przyjęcie zabezpieczenia w formie wskazanej przez ustawodawcę. Rozstrzygnięcie organu w przedmiocie przyjęcia zabezpieczenia jest zatem rozstrzygnięciem o charakterze związanym, a nie uznaniowym i nie zależy od swobodnego uznania organu podatkowego.

Kara porządkowa za niezłożenie oświadczenia majątkowego. Pr.i P. 2007/11/27-29

Oświadczenie o stanie majątkowym nie jest wyjaśnieniem żadnych okoliczności, jest podaniem faktów. Jest to instytucja podobna do informacji podatkowej. Oświadczenie na konkretny dzień nie stanowi wyjaśnienia ewentualnej różnicy pomiędzy przychodami a wydatkami niemającymi pokrycia w dochodach. Jest tylko informacją podatkową, nie jest natomiast wyjaśnieniem, z którego niezłożeniem może być związana kara porządkowa.

Nałożenie kary porządkowej przez organ kontroli skarbowej za niezłożenie oświadczenia majątkowego w zasadzie jest niemożliwe z powodu braku tożsamości podmiotu nakładającego karę porządkową i wzywającego do złożenia oświadczenia majątkowego. Jest również niemożliwe ze względu na fakt, że oświadczenie majątkowe nie jest formą wyjaśnień.

Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego. artykuł Pr.i P. 2007/12/29-31

Upływ terminu przedawnienia również w przypadku zobowiązań podatkowych zabezpieczonych hipoteką lub zastawem rejestrowym (podobnie jak w przypadku zobowiązań, których wykonanie nie zostało zabezpieczone) powoduje ustanie możliwości orzekania o wysokości zobowiązania podatkowego, jak również możliwości korygowania tej wysokości przez samego podatnika.

W przypadku zobowiązania podatkowego zabezpieczonego hipoteką lub zastawem rejestrowym upływ terminu przedawnienia nie powoduje wyłączenia możliwości dalszego egzekwowania takiego zobowiązania, natomiast powoduje na zasadach ogólnych wyłączenie możliwości korygowania wysokości zobowiązania zarówno przez organy podatkowe, jak i przez samego podatnika.

Ustanowienie zabezpieczenia danego zobowiązania podatkowego w formie hipoteki lub zastawu rejestrowego powinno powodować wyłączenie skutków upływu terminu przedawnienia jedynie w zakresie możliwości (przymusowego) wykonania zabezpieczonego zobowiązania, nigdy zaś – w zakresie możliwości weryfikowania wysokości tego zobowiązania.

Naliczanie odsetek za zwłokę w trakcie postępowania kontrolnego i podatkowego – nieuzasadnione różnice. artykuł Pr.i P. 2006/7/31-34

Na podstawie art. 31 ust. 1 u.k.s. [ustawy z 1991 r. o kontroli skarbowej] można przyjąć, że art. 54 o.p. [Ordynacji podatkowej] nie ma zastosowania w trakcie prowadzonego przez organ kontroli skarbowej postępowania kontrolnego.

Glosa do wyroku NSA z dnia 30 maja 2006 r., II FSK 425/05. glosa Pr.i P. 2006/11/24-29

W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2003 r. do 31 sierpnia 2003 r. nie istniał obowiązek wszczynania postępowania podatkowego po zakończeniu kontroli skarbowej przez organy podatkowe.

Kaskadowa odpowiedzialność osób trzecich. artykuł Rzeczpospolita PCD 2005/3/1

Osoba trzecia w stosunku do podatnika potencjalnie odpowiada nie tylko za należne od podatnika podatki sensu stricto, lecz także za należności, za które podatnik odpowiadał jako osoba trzecia. Mamy więc do czynienia z kaskadowością odpowiedzialności osoby trzeciej i przerzucaniem tej odpowiedzialności na kolejne podmioty biorące udział w obrocie gospodarczym. Jednak z przepisów Ordynacji podatkowej można wyprowadzić wniosek, że osoba trzecia odpowiada tylko za takie zobowiązania podatnika, które istniały w dniu, w którym zaistniała przesłanka powodująca powstanie odpowiedzialności osoby trzeciej.

Podatek od czynności cywilnoprawnych a VAT. artykuł PP 2004/12/20-25

Teza 1. Nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, co do zasady, te czynności (wymienione w art. 1 u.p.c.c.), których dokonanie powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Dla wyłączenia nie jest istotne czy obowiązek podatkowy VAT przekształci się w zobowiązanie podatkowe w tym podatku. Oznacza to, że wyłączenie będzie dotyczyło również sytuacji, w których stroną czynności cywilnoprawnej będzie podatnik VAT zwolniony podmiotowo, jak również gdy czynność będzie zwolniona przedmiotowo z tego podatku. Wyjątkiem będą umowy sprzedaży lub zamiany nieruchomości albo prawa użytkowania wieczystego, gdzie zwolnienie z podatku VAT musi mieć charakter przedmiotowy.

Teza 2. Jeżeli na treść usługi pośrednictwa finansowego składała się np. umowa pożyczki, to nie będzie ona podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Bez znaczenia jest tu fakt, że podstawą opodatkowania w VAT jest obrót (prowizja), zaś w podatku od czynności cywilnoprawnych – kwota pożyczki lub wartość rzeczy ruchomych będących przedmiotem pożyczki.

Jest orzeczenie, jest i nadpłata. Rzeczpospolita PCD 2004/7/28

Przepisy ordynacji przewidywały i przewidują, że można zażądać stwierdzenia nadpłaty podatku (art. 79 § 1), ale nie wtedy, gdy powstała ona w wyniku orzeczenia TK. […] Wszczynanie postępowań w sprawie stwierdzenia nadpłaty po wydaniu orzeczenia TK stwierdzającego niekonstytucyjność przepisów będących podstawą zapłaty podatku nie znajduje podstawy prawnej.

Wpis stały czy niestały. Artykuł Rzeczpospolita PCD 2004/12/16

W związku z wyraźnym brzmieniem art. 97 ust. 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o ustroju sądów administracyjnych i ustawę – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, do spraw, w których skarga wpłynęła przed 1 stycznia 2004 r., stosuje się dotychczasowe przepisy o wpisie. Przepisy dotyczące skarg kierowanych do wojewódzkiego sądu administracyjnego o wysokości wpisu stałego w kwocie 200 zł odnoszą się zatem do skarg na decyzje lub postanowienia, które zostały wniesione po 1 stycznia 2004 r.

Nadpłata, cz. I. artykuł PP 2003/4/44-47

Teza I.W przypadku podatnika, nadpłata powstaje z dniem zapłaty przez niego podatku nienależnego lub w kwocie wyższej od należnej albo pobrania od niego przez płatnika podatku nienależnego lub w wysokości wyższej od należnego. W przypadku płatnika i inkasenta, nadpłata powstaje z dniem zapłaty przez płatnika (inkasenta) należności wynikającej z decyzji o jego odpowiedzialności podatkowej, jeżeli należność ta została określona nienależnie lub w kwocie wyższej od należnej oraz wpłacenia przez płatnika (inkasenta) podatku w wysokości większej od kwoty pobranego podatku. W tym ostatnim przypadku należy uczynić zastrzeżenie, że podatek został pobrany w wysokości należnego podatku. W przeciwnym przypadku, tzn. gdy wpłacany podatek jest wyższy od pobranego (pobrany został w kwocie niższej od należnej) trudno mówić o nadpłacie.

Teza II. W sprawach zaliczania nadpłaty na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie.

Teza III. Bez względu na sposób powstania nadpłaty podlegają oprocentowaniu w wysokości równej odsetkom za zwłokę pobieranym od zaległości podatkowych. Wyjątkiem są nadpłaty, których kwota nie przekracza wysokości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym.

Nadpłata, cz. II. artykuł PP 2003/5/56-59

Teza I. Gdy nadpłata dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, a podatnik został rozliczony przez płatnika, nadpłatę określa podatnik we wniosku o jej zwrot, składając równocześnie zeznanie roczne. Jeśli nadpłata dotyczy podatku, na który nie istnieje obowiązek składania deklaracji (np. podatek od środków transportowych), podatnik składa jedynie wniosek o jej zwrot, określając w nim wysokość nadpłaty.

Teza 2. Instytucja stwierdzenia nadpłaty podatku nie ma zastosowania w przypadku, w którym wydano decyzję wymiarową. W takim przypadku stwierdzenia nadpłaty, podlega ona uchyleniu, zmianie lub stwierdzeniu nieważności decyzji wymierzającej należność podatkową.

Teza 3. Brak jest mechanizmu, który przyznawałby oprocentowanie, gdy wydano decyzję odmowną w sprawie stwierdzenia nadpłaty a dopiero w postępowaniu odwoławczym lub nadzwyczajnym albo przed sądem administracyjnym wykazano istnienie nadpłaty.

Właściwość miejscowa organów podatkowych w przypadku zmiany siedziby (miejsca zamieszkania) przez podatnika, płatnika oraz inkasenta. Artykuł Dor.Podat. 2003/12/37

Przepisy dotyczące ustalania organu właściwego miejscowo do załatwiania spraw podatkowych w przypadku zmiany kryterium, na podstawie którego jest ustalana ta właściwość, odnoszą się do „roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego”, a więc dotyczą tylko tych podatków, w których płatność następuje „periodycznie”. Przepisy nie dotyczą więc tych podatków, w których obowiązek podatkowy jest powiązany z jednorazowymi zdarzeniami, a więc nie dotyczą podatku od czynności cywilnoprawnych czy podatku od spadków i darowizn.

Przepisy dotyczące właściwości zostały […] niejako wyciągnięte przed nawias i mają zastosowanie zarówno w sprawach, w których toczy się postępowanie podatkowe bez względu na jego przedmiot (wymiar podatku, ulgi), ale również w przypadku, w którym nie ma jeszcze żadnego postępowania (np. w sprawie wniosku o dokonanie wykładni przepisów prawa podatkowego, w sprawie składania deklaracji, zapłaty podatku).

Użycie terminu „za dany okres” w odniesieniu do właściwości miejscowej wskazuje, że organ podatkowy, który był właściwy w pierwszym lub ostatnim dniu okresu rozliczeniowego pozostaje właściwy w sprawach podatku za ten okres, mimo że generalnie właściwy jest inny organ podatkowy. „Zamrożenie” właściwości tego organu jest skutkiem działania zasady (co prawda niewyrażonej exspressis verbis), że właściwość organu ocenia się na dzień wszczęcia postępowania, a nie na dzień, w którym np. została złożona deklaracja, został zapłacony podatek.

W art. 18b o.p. została wyrażona zasada perpetuatio fori, zgodnie z którą organy podatkowe właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej pozostaną właściwe w sprawie, której to postępowanie lub kontrola dotyczy, chociażby w trakcie postępowania lub kontroli nastąpiło zdarzenie powodujące zmianę właściwości. Znowu ustawodawca używa pewnego skrótu myślowego, gdyż w zakresie postępowania właściwość nie ulega zmianie właśnie ze względu na brzmienie art. 18b o.p. Zmianie ulegnie właściwość miejscowa, ale w zakresie innym niż procesowa, a dotycząca wszczętego postępowania w sprawie podatkowej lub kontroli podatkowej. Przepis ten nie dotyczy czynności sprawdzających. Dotyczy natomiast kontroli skarbowej ze względu na brzmienie art. 31 ustawy o kontroli skarbowej.

Podatek od czynności cywilnoprawnych a VAT. artykuł PP 2001/5/33-36

Nie podlegają więc podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności (wymienione w art. 1 [ustawy z 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych]), których dokonanie powoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Dla wyłączenia nie jest istotne, czy obowiązek podatkowy VAT przekształci się w zobowiązanie podatkowe w tym podatku. Oznacza to, że wyłączenie będzie dotyczyło również sytuacji, w których stroną czynności cywilnoprawnej będzie podatnik VAT zwolniony podmiotowo, jak również gdy czynność będzie zwolniona przedmiotowo z tego podatku.

Powstanie obowiązku podatkowego w VAT po stronie darczyńcy wyłącza możliwość opodatkowania umowy darowizny podatkiem od czynności cywilnoprawnych, w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Jeżeli […] przyjmujący rzecz na przechowanie (świadczący usługę) będzie z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług, to umowy depozytu nieprawidłowego nie będzie podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Bez znaczenia pozostaje fakt, że podstawą opodatkowania w podatku VAT jest wynagrodzenie za świadczoną usługę, zaś w podatku od czynności cywilnoprawnych – wartość rzeczy lub kwota depozytu.

W przypadku gdy umowa poręczenia wchodzi w skład usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie jest wówczas objęta podatkiem od czynności cywilnoprawnych (KU 94101 – Usługi bankowe; Poręczanie zobowiązań). Podatnikiem VAT będzie podmiot świadczący usługę, a więc udzielający poręczenia.

Glosa do wyroku NSA z dnia 18 czerwca 1999 r., I SA/Lu 452/98. Glosa Dor.Podat. 2000/6/63

Podatnicy VAT sprzedający towary używane nie uiszczają z tego tytułu podatku od towarów i usług jak również nie korzystają z pozostałych zwolnień z opłaty skarbowej. Prowadzi to do wniosku, że są zobowiązania do uiszczenia opłaty skarbowej.

Przedawnienie w prawie podatkowym. Artykuł Dor.Podat. 1998/4/3

Ze względu na art. 230 o.p. organ odwoławczy nie może dokonać wymiaru uzupełniającego nic nie stoi natomiast na przeszkodzie by organ odwoławczy uchylił w całości lub w części decyzję i ustalił zobowiązanie w wysokości niższej.

Glosa do wyroku NSA z dnia 2 marca 1994 r., III SAB 9/93. Pr.Spółek 1997/10/56

Do wymiaru opłaty skarbowej mają […] zastosowanie przepisy ogólnego postępowania administracyjnego z wyłączeniem działu III Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 164-179).

„Nienazwana” kategoria osób trzecich odpowiedzialna za zobowiązania podatnika. artykuł Dor.Podat. 1997/4/26

Dłużnik hipoteczny odpowiada […] dopiero po doręczeniu mu decyzji; odpowiedzialność ta nie obejmuje odsetek za zwłokę i kosztów egzekucyjnych powstałych przed terminem płatności, określonym w decyzji o odpowiedzialności podatkowej tej osoby.

Glosa do wyroku NSA z dnia 2 marca 1994 r., III SAB 9/93. glosa Dor.Podat. 1997/5/28

W postępowaniu w sprawie wysokości opłaty skarbowej mają […] zastosowanie przepisy ogólnego postępowania administracyjnego z wyłączeniem działu III Kodeksu postępowania administracyjnego (art. 164-179).

Glosa do wyroku NSA z dnia 5 sierpnia 1994 r., SA/Wr 431/94. glosa Dor.Podat. 1997/6/27

Organ podatkowy nie może przyjąć, że podatek wynikający z deklaracji [VAT] i nie zapłacony w terminie jest podatkiem należnym. […] Przed przystąpieniem do przymuszenia podatnika do wykonania zobowiązania podatkowego, kwota podatku musi być precyzyjnie określona. Możliwe jest to dopiero po przeprowadzeniu postępowania podatkowego zakończonego wydaniem decyzji deklaratywnej, na podstawie której wystawiony będzie tytuł wykonawczy i zostanie wszczęta egzekucja.

Odpowiedzialność podatkowa małżonka i małżonka rozwiedzionego. artykuł Dor.Podat. 1997/9/11

Egzekucja z majątku wspólnego nie jest ograniczona do wysokości udziału, jaki by przypadł podatnikowi w razie ustania wspólnoty majątkowej.

Odpowiedzialność podatkowa małżonka i małżonka rozwiedzionego. artykuł Dor.Podat. 1997/9/11

Brak ustroju wspólności majątkowej między małżonkami wyklucza możliwość ponoszenia przez współmałżonka odpowiedzialności z tytułu zaległości podatkowych podatnika. Natomiast fizyczny brak majątku wspólnego – mimo ustroju wspólności stanowi tylko przeszkodę w egzekwowaniu należności.

Odpowiedzialność członka rodziny podatnika. artykuł Dor.Podat. 1997/10/6

Ustawa o zobowiązaniach podatkowych zna dwa sposoby powstawania zobowiązań podatkowych. Jedne powstają w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania (art. 5, ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. [o zobowiązaniach podatkowych]), drugie z mocy prawa z chwilą zaistnienia okoliczności, z którymi ustawa łączy powstanie takiego zobowiązania (art. 5, ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r.).Skoro ustawa nie rozróżnia w tym wypadku o odpowiedzialności, o które zobowiązanie chodzi, należy uznać, że osoba trzecia odpowiada za oba rodzaje zobowiązań podatkowych (choć wykładnia historyczna wskazywałaby jedynie na zobowiązania powstające w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego – por. art. 45 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r.).

Odpowiedzialność podatkowa nabywcy majątku podatnika i dzierżawcy nieruchomości. artykuł Dor.Podat. 1997/11/8

Odpowiedzialność nabywcy ograniczona jest jednakże tylko do wysokości wartości nabytego majątku podatnika. […] Organ podatkowy powinien przyjąć jako granicę odpowiedzialności nabywcy wartość majątku z dnia zbycia (nabycia).

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania podatkowe spółki i innych wspólników. artykuł Dor.Podat. 1997/12/25

Były wspólnik powinien więc odpowiadać, za te zobowiązania spółki i pozostałych wspólników, które powstały do dnia jego ustąpienia, a więc do momentu, kiedy realnie wpływał na działalność spółki i pozostałych wspólników.

Komplementariusz, który ustąpił ze spółki odpowiada jednak za zobowiązania które powstały do dnia jego ustąpienia (do momentu wykreślenia domniemywa się, że osoba wpisana w rejestrze jako wspólnik jest nim rzeczywiście).

Aby w ogóle można było mówić o odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki, powinien na to wyraźnie wskazywać odpowiedni artykuł ustawy o zobowiązaniach podatkowych lub kodeks handlowy powinien w art. 298 wyraźnie wskazać, że ma on również zastosowanie do zobowiązań publicznoprawnych.

Czy zobowiązania podatkowe się przedawniają? artykuł Dor.Podat. 1996/2/42

Termin określony w art. 30 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. [o zobowiązaniach podatkowych] nie jest, wbrew użytej nazwie, terminem przedawnienia, ale terminem zawitym (prekluzyjnym). Z upływem terminu zawitego zobowiązanie podatkowe wygasa, w przeciwieństwie do skutków upływu okresu przedawnienia, gdzie zobowiązanie istnieje, wygasa jedynie roszczenie, które służyło do realizacji tego zobowiązania.

Przedawnienie w prawie podatkowym, artykuł Biul.Skarb. 1996/6/1

Teza 1. Z uwagi na to, że ustawa o zobowiązaniach podatkowych w art. 26 ust. 1 określa skutek wpływu okresu przedawnienia w postaci wygaśnięcia zobowiązania, należy przyjąć, że ustawodawca pod pojęciem „przedawnienia” uregulował tak naprawdę terminy zawite (prekluzyjne), których upływ prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania w przeciwieństwie do przedawnienia roszczenia.

Teza 2. Aby nie nastąpiło przedawnienie, o którym mowa w art. 7 ustawy [z 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych], decyzja powinna być nie tylko wydana, ale również doręczona przed upływem terminu przedawnienia. Przemawia za tym brzmienie art. 110 k.p.a., zgodnie z którym organ administracyjny (w tym organ podatkowy) jest związany decyzją od chwili jej doręczenia, a więc dopiero decyzja doręczona wywołuje skutek prawny (można domniemywać, że decyzja do chwili doręczenia nie istnieje w obrocie prawnym).

Teza 3. Z przepisów o przedawnieniu [art. 7 ust. 3 ustawy z 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych] można wysnuć wniosek, że za łączną kwotę należnych zaliczek należy uważać łączną kwotę zaliczek ustalonych przed upływem terminu przedawnienia przez organ podatkowy oraz zaliczek zadeklarowanych przez podatnika za okresy, za które organ podatkowy zaliczek nie ustalił.

Zabezpieczenie należności podatkowych. PP 1996/11/4-7

Porównanie jedynie wartości majątku i kwoty podatku, w wyniku którego okaże się, że majątek przewyższa lub jest niższy od wysokości podatku, nie może stanowić samodzielnej podstawy zastosowania zabezpieczenia [zobowiązań podatkowych].

Glosa do uchwały SN z dnia 27 kwietnia 1994 r., III CZP 56/94. Glosa 1995/8/11-14

Teza 1. Hipoteka ustawowa, o której stanowi art. 24 u.z.p., nie odnosi się zatem do ograniczonych praw rzeczowych wymienionych w art. 65 ust. 4 pkt 1-3 u.k.w.h. […] Hipoteka ustawowa nie obciąża także prawa użytkowania wieczystego.

Teza 2. Hipoteka ustawowa, zabezpieczając zobowiązanie podatkowe wynikające z mocy decyzji konstytutywnej, powstaje z chwilą doręczenia tej decyzji podatnikowi, tzn. w momencie powstania zobowiązania.

Teza 3.Ratio legis art. 27 Pr. up. polega na tym, aby jeden z wierzycieli nie uzyskał – poprzez wpis hipoteki – korzystniejszej pozycji w stosunku do pozostałych wierzycieli w sytuacji, gdy po ogłoszeniu upadłości dłużnik będzie miał trudności w spłacie wszystkich wierzytelności. Natomiast wpis hipoteki ustawowej, ze względu na swój charakter, nie powoduje wzmocnienia pozycji wierzyciela, jakim jest Skarb Państwa, a jedynie „uszczegóławia” hipotekę, która ma charakter ogólny i obciąża wszystkie nieruchomości podatnika.

Hipoteka ustawowa z tytułu zobowiązań podatkowych. artykuł PP 1995/3/14-16

Teza 1. Z brzmienia ust. 1 omawianego przepisu [art. 24 ustawy z 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych] i z treści art. 66 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wynika, że hipoteka ustawowa przysługuje jedynie Skarbowi Państwa, nie może zatem powstać np. na rzecz gminy. […] Nie ma na to wpływu fakt, czy dany podatek jest bezpośrednio pobierany przez organ gminy (np. podatek od nieruchomości), czy też realizowany jest przez urząd skarbowy (np. podatek od spadków i darowizn).

Teza 2. Hipoteka ustawowa zabezpiecza wykonanie jedynie zobowiązań podatkowych powstałych wskutek wydania i doręczenia decyzji ustalających ich wysokość (decyzje konstytutywne). Nie zabezpiecza ona wykonywania zobowiązań podatkowych powstałych z mocy prawa.

Nadpłata w podatkach. Warunki i terminy zwrotu. artykuł PP 1994/5/1,6-8

Teza 1. Jeżeli upłynęły trzy lata od końca roku, w którym nadpłata powstała, to nie podlega ona zwrotowi. Należy uznać, że upływ tego terminu jest równoznaczny z upływem terminu do zgłoszenia roszczenia o zwrot nadpłaty, bez względu na fakt czy osoba podatnika jest znana czy nie organowi podatkowemu; w związku z czym następuje przedawnienie roszczenia. […] Błąd płatnika przy poborze podatku, w wyniku którego powstała nadpłata, nie może być skorygowany ani w toku wznowienia postępowania (art. 145 k.p.a.), ani w drodze uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji wymiarowej (art. 156 k.p.a.).

Teza 2. W obecnym stanie prawnym brak jednoznacznych podstaw do oprocentowania kwoty nadpłaty w wysokości odsetek za zwłokę pobieranych od zaległości podatkowych, w przypadku gdy płatnik dokonujący rocznego obliczenia podatku będzie się opóźniał ze zwrotem nadpłaty. Art. 29 ust. 3 u.z.p. – choć nie jest to stwierdzone expressis verbis – odnosi się do organów podatkowych, a płatnik – w rozumieniu ustawy o zobowiązaniach podatkowych – takim organem nie jest.

Teza 3. Różnica podatku od towarów i usług, która może być przedmiotem bezpośredniego zwrotu, nie stanowi nadpłaty podatku w rozumieniu art. 29 ust. 1 u.z.p. Dlatego urzędy skarbowe nie mogą jej zaliczać na poczet zaległych lub bieżących zobowiązań podatnika z tytułu innych podatków.